Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа Адной з першых мер, якая была ажыццёўлена ўрадам ВКЛ у XVI ст., была змена адмiнiстрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу, што склаўся ў мiнулым i захаваў многiя рысы пары феадальнай раздробленасцi. У новым дзяленнi на ваяводствы ўдзельныя княствы знiклi. Вiцебская зямля ў 1503 г. ператворана у Вiцебскае ваяводства, у 1504 г. стала […]
рэформы
14 артыкулаў
Паліўны крызіс Адкрыццё і эксплуатацыя ў Беларусі з 1963—1964 гг. радовішчаў калійнай солі (раён Салігорска) і нафты (раён Рэчыцы) не зрабілі беларусаў багацейшымі. Сваімі нетрамі яны не маглі распараджацца, выкарыстоўваць іх па гаспадарску. У 60-х-пач. 70-х гадоў на беларускіх нафтавых вышках палалі факелы спадарожнага газу. Саюзнае міністэрства несла адказнасць толькі […]
Паланецкі універсал (1794), заканадаўчы акт, падпісаны Тадэвушам Касцюшкам 7 мая 1794 г. у лагеры каля мястэчка Паланец пад Сандамірам у час паўстання 1794 г. Складзены пры ўдзеле Г.Калантая. Быў першай спробай усебаковага рэфармавання становішча сялян у Рэчы Паспалітай, меў на мэце прыцягнуць іх да ўдзелу ў паўстанні. Універсалам абвяшчалася апека ўрада над сялянамі, сяляне […]
Пасля рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. царскі ўрад імкнуўся нейтралізаваць апазіцыйны рух. З 1907 па 1910 гг. было зачынена больш 40 прафсаюзаў. Шмат удзельнікаў рэвалюцыйных падзей апынулася ў турмах. Толькі ў 1908 г. праз Менскую турму прайшло больш 24 тысяч чалавек. Былі забаронены шматлікія асветныя таварыствы і кружкі. Аднак царскі […]
Войска ВКЛ складалася з вайсковых фарміраванняў усіх зямель дзяржавы. Станаўленне вайсковай арганізацыі ВКЛ адбывалася ў некалькі этапаў. Да канца 14 ст. акрамя дружын з літоўскіх і славянскіх зямель дзяржавы, шырока выкарыстоўвалася ўсеагульнае народнае апалчэнне – пагоня, якая была найбольш архаічнай формай вайсковай мабілізацыі. Як сведчыць прывілей Ягайлы 1387, у пагоні, у […]
3 сярэдзіны 80-х гадоў стала відавочным неабходнасць у СССР рэформаў, а для патрыётаў Беларусі – і неабходнасць ратавання беларускага народа ад уціску цэнтра. Тады меркавалася – Саюз лягчэй і прасцей рэфармаваць, чым яго разбурыць ці з яго вырвацца. Апошняя “перабудова” забракаванага сацыялізму Вылучэнне Міхаіла Гарбачова. Пасля смерці Леаніда Брэжнева (1982 […]
Асноўным стрыжнем царскай палітыкі ў Беларусі пасля паўстання 1863 г. ізноў стала русіфікацыя. Цяпер яна набыла яшчэ больш небяспечны характар, бо ахапіла ўсё беларускае сялянства. Падчас паўстання 1863 года мясцовая адміністрацыя, якую складалі пераважна апалячаная шляхта, фактычна выйшла з падначалення Пецярбурга, сабатыравала яго загады, карыстаючыся сваім становішчам, вяла сярод насельніцтвы агітацыю супраць расійскага […]
3 траўня 1791 г. бальшыня дэпутатаў Сойма аддала свае галасы за першую ў Еўропе і другую ў свеце (пасля Злучаных Штатаў Амерыкі) Канстытуцыю. Бальшыня «палітычнага народа» Вялікага Княства Літоўскага таксама падтрымала прынятую Соймам Канстытуцыю. Узімку 1792 г. усе 11 яе артыкулаў былі ўхваленыя на 32 з 34 павятовых соймікаў. Але супраць […]
Прыкладам патрыятычна настроеных дзеячоў, што верылі ў вялікую сілу навукі і рэформаў, стаў падскарбі (міністр фінансаў) Вялікага Княства Антоні Тызенгаўз (1733-1785). Рэфарматар і прадпрымальнік, адміністратар і мецэнат, ён замахнуўся на вельмі многае: з адсталай правінцыі зрабіць добраўпарадкаваны квітнеючы край. Сучаснікі называлі яго Інфлянцкім д’яблам і Літоўскім царом, а сам кароль і вялікі […]